Bilgiler > İmam Azam Ebu Hanife'nin devrimci görüşleri:
İmam Azam Ebu Hanife'nin devrimci görüşleri:
**Arap olmayan Müslümanlar anadilleri ile ibadet yapabilirler.
**Bir insanının mümin olduğunu ibadeti belirlemez.
**Kimin cennete veya cehenneme gideceğini Allah'tan başka hiç kimse bilemez.
**Beşeri ilişkilerde dindarlık ölçü değildir.
**Namaz kıldırıp para almak helal değildir.
**Din için toprak gasp etmek meşru değildir.
**Evlenme ve eş seçme hakkı kadının kendisine aittir.
**Arapça kutsal dil değildir, kutsal olan anlamıdır.
**Allah'ın elçileri, Allah'ın kitabına aykırı konuşmazlar.
**Kur'an'a ve akla aykırı rivayetler(hadisler) kaynağı ne olursa olsun reddedilir.
**İslam'da evliya diye bir sınıf yoktur, her mümin Allah'ın dostudur.
**Haram para ile hayır olmaz.
**Zulüm yapan idareciye hediye verilmez, hediyesi de alınmaz.
**İSLAM akıl ve vahiy dinidir. Aklı olmayanın dini de yoktur.
**Zalim devlet başkanına karşı isyan etmek her Müslümana vaciptir.
İmamı Azam Ebu Hanife Neden hapse atıldı(öldürüldü)
Ebu Hanife (699–767 / 80 H), Abbâsîler döneminde yaşayan ünlü fakih ve Hanefi mezhebinin kurucusudur.
Abbâsîler henüz yeni iktidarı konsolide etmeye çalışıyordu.
Ebu Hanife, özellikle Hulefa-i Râşidîn sonrası halifeler ve yerel vali uygulamaları üzerine görüşler geliştirmişti.
***Siyasi Görüşleri ve Tutumları
Haksız yöneticilere itaat etmeme:
Ebu Hanife, dini kuralların açıkça çiğnendiği durumlarda zorla biat etmeyi reddederdi.
“Haksız ve zulmeden bir yönetime boyun eğmek haramdır” anlayışını savunuyordu.
Vergi ve harçlar konusunda adalet:
Yöneticilerin halktan haksız vergi toplamasına karşı görüşlerini açıkça ifade etti.
Halkın çıkarını koruma:
Adalet ve maslahata dayalı fetvalar, yöneticilerin hoşuna gitmeyebilirdi.
Özellikle İbn Ebî Duğal ve dönemin valileriyle bu yüzden çatıştı.
***İslam Hukuku Üzerine Bazı Görüşleri
Ebu Hanife’nin bazı içtihatları dönemin hâkim siyasî anlayışına ters düşüyordu:
Haksız yöneticilere karşı sürekli itaat zorunluluğunu reddetmesi
İktidarın dini işleri kendi çıkarı için kullanmasına karşı sert duruşu
***İdamına Giden Süreç
Ebu Hanife, Abbâsî halifesi Al-Mansur tarafından hapsedildi.
Rivayetlere göre:
Mansur, Ebu Hanife’den siyasi bir fetva veya destek istiyor.
Ebu Hanife bunu dini ve ahlaki prensiplerine aykırı bulduğu için reddediyor.
Sonuç: Ebu Hanife hapse atıldı ve işkence gördü; sonunda bu süreç onun sağlık sorunları ve ölümüyle sonuçlandı. Bazı rivayetlerde “idam” şeklinde de geçer.
***Özet
Ana sebep: Ebu Hanife’nin adaletsiz yönetime boyun eğmeme ve dini ilkelere sadık kalma tavrı.
Görüşler: Zorla biat etmeme, haksız vergilere karşı durma, halkın maslahatını gözetme, yöneticilere dini fetva verilirken siyasî baskılara boyun eğmeme.
Siyasi boyut: Abbâsîler iktidarlarını sağlamlaştırırken, Ebu Hanife’nin görüşleri otokratik yönetimle çelişti.
***KRONOLOJİ
Yıl (Hicri / Miladi) Olay / Durum/Açıklama
80 H / 699 Doğum/Kûfe’de doğdu.
~120 H / 737 Fıkıh çalışmaları/Hanefi mezhebinin temellerini attı; akıl ve istihsan (hukukî tercih) yöntemini geliştirdi.
132 H / 750 Abbâsîlerin iktidara gelmesi/Abbâsîler Emevîleri devirdi, Al-Mansur halife oldu.
132–150 H / 750–767 Siyasi fetvalar/Ebu Hanife: haksız yöneticilere boyun eğmeme, haksız vergiye karşı durma gibi fetvalar veriyor.
~750’ler Al-Mansur’un isteği/Halife, Ebu Hanife’den siyasî destek / onay istiyor.
~750’ler Ret ve hapis/Ebu Hanife dini ve ahlaki prensipleri gereği destek vermeyi reddediyor. Al-Mansur onu hapse attırıyor ve işkence uygulatıyor.
150 H / 767 Ölüm/Hapiste ve işkence altında vefat ediyor. Bazı kaynaklar bunu “idam” olarak aktarır, bazıları ise işkence nedeniyle ölüm olarak.
Kaynak: ChatGPT
***