Aral Gölü
aral gölü 1960'a kadar 68,000 km² yüzölçümüyle asya'nın en büyük ikinci, dünyanın ise en büyük 4. gölüydü. marmara denizi'nin tamı tamına 6 katı olmasına dikkatinizi çekerim. onu besleyen ceyhun , seyhun nehirleriyle gül gibi geçinip giden, çeşitli balık türlerine sahip, abisi hazar deniziyle adeta asya'nın incisiydi. peki ne oldu da bu göl şuan eski yüzölçümünün yüzde 10'u kadar bir yüzölçümüne sahip ve ardında dünyanın en genç çölünü bıraktı? bakın şunlara : 1 2 3
cevap açık... soğuk savaş döneminde rekabetten geri kalmak istemeyen sscb'nin özbekistan ve kazakistan'da pamuk üretimini arttırmak için aral gölünü besleyen nehirleri ceyhun ve seyhun'un sularını deliler gibi kullanması.
sovyetler birliği'nin ekonomiden sorumlu yetkilileri orta asya'yı pamuk devi haline getirmek istemişlerdi ve başarılı da oldular aslında. 1980'lerde özbekistan dünyanın en büyük pamuk üreticisiydi fakat bu durum, hiçbir maddi gelirin olmadan bankadan yüklü kredi çekip bir süreliğine zenginler gibi yaşamaya benziyor. sscb, orta asya'yı büyük bir hınçla sömürdü ve geriye bir enkaz bıraktı. büyük bir ekosistem yok oldu ve sadece göl kurusa gene iyi. geride bıraktığı topraklar pamuk üretiminde kullanılan kimyasal gübreler yüzünden zehirli ve hastalık yayıyor tacikistan'da. iklim bile değişti.orada yaşayan yöreye özgü antilop çeşidinin soyu tükendi. insanlar göç etmek zorunda kalmış. ben böyle kısa süreli yoğun bir sömürme şekli görmedim. hani sosyalistlerdi bunlar aq?
bugün o büyük aral gölü 3 farklı göle dönüştü ve kurtarmak için çalışmalar yapılıyor. dünya bankası para falan veriyor özbekistan,kazakistan ve tacikistan'a fakat gölün altında büyük petrol rezervleri olduğu konuşuluyor ve göl olmayınca petrol daha kolay çıkacağı için bölgedeki hükümetlerin pek ilgilenmediği söyleniyor. ama yine de çeşitli projeler var hatta hazar denizinin fazla yükselmesinden dolayı taşma riskinin olması, bu yükselen suların aral gölüne aktarılması gibi ilginç düşünceler de var. ne diyelim umarım tekrar eski görkemine kavuşur aral gölü. ayrıca teoman'ın gemiler klibi de burda çekilmiş bu önemsiz bilgiyi de verdikten sonra bitiriyorum.
***